ประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์

               มาตรา 28 บุคคลวิกลจริตผู้ใด ถ้าคู่สมรสก็ดี ผู้บุพการีกล่าวคือ บิดา มารดา ปู่ย่า ตายาย ทวดก็ดี ผู้สืบสันดานกล่าวคือ ลูก หลาน เหลน ลื่อก็ดี ผู้ปกครองหรือผู้พิทักษ์ก็ดี ผู้ซึ่งปกครองดูแลบุคคลนั้นอยู่ก็ดี หรือพนักงานอัยการก็ดี ร้องขอต่อศาลให้สั่งให้บุคคลวิกลจริตผู้นั้นเป็นคนไร้ความสามารถ ศาลจะสั่งให้บุคคลวิกลจริตผู้นั้นเป็นคนไร้ความสามารถก็ได้

               บุคคลซึ่งศาลได้สั่งให้เป็นคนไร้ความสามารถตามวรรคหนึ่ง ต้องจัดให้อยู่ในความอนุบาล การแต่งตั้งผู้อนุบาล อำนาจหน้าที่ของผู้อนุบาล และการสิ้นสุดของความเป็นผู้อนุบาล ให้เป็นไปตามบทบัญญัติบรรพ 5 แห่งประมวลกฎหมายนี้

               คำสั่งของศาลตามมาตรานี้ ให้ประกาศในราชกิจจานุเบกษา

 

หมายเหตุ

บุคคลวิกลจริต

               ฎีกาที่ 5466/2537 คำว่า “บุคคลวิกลจริต” นั้นมิได้หมายเฉพาะถึงบุคคลผู้มีจิตผิดปกติหรือตามที่เข้าใจกันทั่ว ๆ ไปว่าเป็นบ้า เท่านั้น แต่หมายรวมถึงบุคคลผู้มีกิริยาอาการผิดปกติเพราะสติวิปลาส คือ ขาดความรำลึก ขาดความรู้สึก และขาดความรับผิดชอบด้วย เพราะบุคคลดังกล่าวนี้ไม่สามารถประกอบกิจการของตนหรือประกอบกิจการส่วนตัวของตนได้

               เช่น สมองฝ่อ หรือสมองเสื่อมขั้นรุนแรงไม่สามารถรักษาให้หายได้ ตลอดจนไม่อาจปฏิบัติภารกิจส่วนตัวได้(ฎีกาที่ 5466/2537),  มีภาวะบกพร่องในเรื่องความจำ ความคิด การตัดสินใจ และไม่สามารถช่วยเหลือตัวเองได้(ฎีกาที่ 4445/2563)

 

ผู้ซึ่งปกครองดูแลบุคคลนั้นอยู่              

               ฎีกาที่ 4445/2563 ป.พ.พ. มาตรา 28 ได้ระบุตัวบุคคลผู้มีสิทธิยื่นคำร้องขอต่อศาลให้สั่งให้บุคคลวิกลจริตเป็นคนไร้ความสามารถไว้ แม้ผู้คัดค้านมิใช่ผู้สืบสันดานของ ป. เพราะมิใช่หลานที่สืบสายโลหิตโดยตรง แต่พฤติการณ์ที่ชี้ให้เห็นว่า ผู้คัดค้านเป็นหลานสาวที่ใกล้ชิดสนิทสนม ได้รับความไว้วางใจจาก ป. ให้เป็นผู้ทำหน้าที่ดูแล ป. ถือได้ว่าผู้คัดค้านเป็นผู้ซึ่งปกครองดูแล ป. จึงเป็นบุคคลตาม ป.พ.พ. มาตรา 28 ที่มีสิทธิยื่นคำร้องให้ ป. เป็นคนไร้ความสามารถ

              ฎีกาที่ 591/2565 ผู้ร้องที่ 3 เป็นเพียงน้องชายของ ส. คนไร้ความสามารถ และ ตามคำร้องขอของผู้ร้องทั้งสี่ระบุว่า ผู้ร้องที่ 1 เป็นผู้ดูแล ส. คนไร้ความสามารถเท่านั้น อีกทั้งไม่ปรากฏว่าผู้ร้องที่ 3 ได้มีส่วนร่วมในการปกครองดูแล ส. คนไร้ความสามารถด้วย ผู้ร้องที่ 3 จึงมิได้เป็นผู้ซึ่งปกครองดูแล ส. คนไร้ความสามารถอยู่ ไม่มีสิทธิยื่นคำร้องขอให้ศาลสั่งให้ ส. เป็นคนไร้ความสามารถตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา 28 แม้ผู้ร้องที่ 3 ไม่มีอำนาจในการยื่นคำร้องคดีนี้ แต่เมื่อคู่ความตกลงแถลงร่วมกันให้ตั้งผู้ร้องที่ 3 เป็นผู้อนุบาล ส. ด้วย สมควรให้ผู้ร้องที่ 3 ร่วมกับผู้ร้องที่ 1 และผู้คัดค้านที่ 1 ผู้อนุบาลตามความประสงค์ของคู่ความ

               ฎีกาที่ 3866/2545 ผู้ร้องเป็นผู้ช่วย ว. ซึ่งเป็นผู้อนุบาลคนเดิมที่ดูแลและเลี้ยงดู อ. ซึ่งเป็นบุคคลวิกลจริต โดยพักอาศัยอยู่ที่บ้านเดียวกันตลอดมา และนับแต่ ว. ถึงแก่กรรมผู้ร้องก็เป็นผู้ดูแลและพา อ. ไปรักษายามเจ็บป่วยมาโดยตลอด ย่อมถือว่าผู้ร้องเป็นผู้ซึ่งปกครองดูแล อ. คนไร้ความสามารถจึงมีสิทธิยื่นคำร้องขอเป็นผู้อนุบาลของ อ. ได้ตาม ป.พ.พ. มาตรา 28

               ฎีกาที่ 5541/2542 ผู้ร้องเป็นเพียงพี่ชายร่วมบิดาของผู้คัดค้าน และไม่ปรากฏว่าผู้ร้องได้มีส่วนปกครองดูแลผู้คัดค้านแต่อย่างใด ผู้ร้องจึงมิได้เป็นผู้ปกครองหรือผู้พิทักษ์ผู้ซึ่งปกครองดูแลผู้คัดค้านอยู่ จึงไม่มีสิทธิยื่นคำร้องขอให้ศาลสั่งให้ผู้คัดค้านเป็นคนไร้ความสามารถตาม ป.พ.พ. มาตรา 28