ประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์

               มาตรา 174 การใดเป็นโมฆะแต่เข้าลักษณะเป็นนิติกรรมอย่างอื่นซึ่งไม่เป็นโมฆะ ให้ถือตามนิติกรรมซึ่งไม่เป็นโมฆะ ถ้าสันนิษฐานได้โดยพฤติการณ์แห่งกรณีว่า หากคู่กรณีได้รู้ว่าการนั้นเป็นโมฆะแล้ว ก็คงจะได้ตั้งใจมาตั้งแต่แรกที่จะทำนิติกรรมอย่างอื่นซึ่งไม่เป็นโมฆะนั้น

 

หมายเหตุ

               ฎีกาที่ 9908/2560 แม้การขายฝากที่ดินเป็นโมฆะเพราะไม่ได้จดทะเบียนต่อพนักงานเจ้าหน้าที่ก็ตาม แต่ที่ดินที่ขายฝากเป็นที่ดินมือเปล่ายังไม่มีหนังสือสำคัญแสดงกรรมสิทธิ์ ผู้ขายฝากมีเพียงสิทธิครอบครอง การโอนการครอบครองย่อมทำได้โดยการส่งมอบที่ดินที่ครอบครองตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา 1374 โจทก์ฟ้องอ้างว่า จำเลยได้ส่งมอบการครอบครองที่ดินแก่โจทก์แล้ว พฤติการณ์จึง สันนิษฐานได้ว่าหากคู่กรณีได้รู้ว่าการนั้นเป็นโมฆะแล้วก็คงจะได้ตั้งใจมาตั้งแต่แรกที่จะทำนิติกรรมอย่างอื่นซึ่งไม่เป็นโมฆะตามประมวลกฎหมาย แพ่งและพาณิชย์ มาตรา 174 เมื่อตามหนังสือสัญญาซื้อขายมีข้อความระบุว่าจำเลยได้ส่งมอบการครอบครองที่ดินแก่โจทก์แล้ว การขายฝากย่อมสมบูรณ์มีผลเป็นการสละเจตนาการครอบครองที่ดินให้แก่โจทก์ เมื่อโจทก์ไม่สามารถเข้าครอบครองที่ดินได้เพราะจำเลยนำที่ดินไปขายต่อและส่งมอบการครอบครองแก่บุคคลภายนอก โจทก์ชอบที่จะฟ้องร้องขอให้บังคับจำเลยปฏิบัติตามสัญญาส่งมอบที่ดินแก่โจทก์ จะฟ้องขอให้บังคับจำเลยคืนเงินค่าขายฝากที่ดินไม่ได้